1-در فاز اول فرد در اوج عاطفی قرار دارد و تحت عنوان شیدایی یا هیپومانیا نامگذاری می شود که در شخص احساس هیجان و شادی زیادی می کند بسیار پر انرژی و به صورت غیر عادی تحریک پذیر می شود.
2-در فاز دوم احساس غمگینی ،ناامیدی فرد را در بر می گیرد. علاقه ای به فعالیت های موجود ندارد و لذتی احساس نمی شود این نوسانات خلقی می توانند بر خواب ، انرژی ، فعالیت ، قضاوت،رفتار و توانایی تفکر شفاف تاثیر بگذارد.
اپیزودها یا دوره های نوسانی خلقی ممکن است یک یا چندین بار در سال اتفاق بیفتد. حالت دو قطبی معمولا چند روز طول می کشد برخی افراد دوره های طولانی ثبات عاطفی دارند و برخی دیگر ممکن است اغلب دچار نوسانات خلقی از افسردگی به شیدایی یا افسردگی و شیدایی همزمان شوند .
درمان خانواده محور (fft ( اختلال دوقطبی :
یک رویکرد روان درمانی موثر در مدیریت اختلال دو قطبی است که شامل آموزش اعضای خانواده در مورد اختلال ، افزایش مهارت های ارتباطی و حل تعارض ، و توسعه راهکارهای عملی برای کاهش علایم و جلوگیری از شعله ور شدن دوره های بیماری است.
این درمان به خانواده ها کمک می کند تا با شناخت بهتر بیماری از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنند و به بیمار در داشتن یک زندگی با ثبات تر کمک کنند .
اهداف و رویکردهای درمان خانواده محور
آموزش روانشناختی:
اعضای خانواده با علایم اختلال 2 قطبی ، نحوه پیش بینی و شناسایی دوره های جدید بیماری و چگونگی مدیریت موقعیت های دشوار آشنا می شوند.
بهبود مهارت های ارتباطی:
تکنیک هایی برای برقراری ارتباط موثرتر و حل اختلافات درون خانواده آموزش داده می شود که به کاهش تنش و بهبود روابط خانوادگی کمک می کند.
شناسایی عوامل استرس زا:
درمان به شناسایی و کاهش عواملی که می توانند منجر به شعله ور شدن دوره های بیماری شوند کمک می کنند.
تسبیت ریتم روزانه:
با ایجاد یک روال منظم و سالم برای فعالیت های روزمره می توان به ثبات بیشتر خلق و خو و بهبود عملکرد کلی بیماران کمک کرد.
فواید درمان خانواده محور:
کاهش عود بیماری :
با آموزش و مشارکت خانواده،احتمال بازگشت دوره های افسردگی یا مانیا کاهش می یابد.
ار تقای کیفیت زندگی:
افراد مبتلا به اختلال دو قطبی و خانواده هایشان می توانند کیفیت زندگی بهتری را تجربه کنند.
افزایش حمایت اجتماعی:
خانواده به عنوان یک حامی مهم در کنار بیمار قرار گرفته و از او در مدیریت بیماری حمایت می کند.
نحوه انجام درمان :
درمان خانواده محور معمولا به صورت گروهی و با حضور فرد مبتلا و اعضای اصلی خانواده او انجام می شود.
جلسات شامل ترکیبی از آموزش ،تمرین مهارت ها و بحث و گفتگو درباره چالش های روزمره است.
در کنار درمان خانواده محور،دارو درمانی و سایر روش های روان درمانی مانند رفتار درمانی شناختی(CBT) و ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی(IPSRT) نیز میتوانند بخش های مهمی از یک رویکرد چند جانبه برای مدیریت اختلال دو قطبی باشند.
مراحل چهارگانه توانمندسازی خانواده محور :
تهدید درک شده
شدت: شناخت خطر و عوارض اختلال دو قطبی و احساس خطر نسبت به نشانگان عود بیماری.
حساسیت: استفاده از ظرفیت فرد در دوره های عود و حرکت به سمت کاهش علایم و رسیدن به سلامت نسبی.
جلسات در قالب یک پکیج درمانی شامل درمان دارویی + روان درمانی + خانواده درمانی و... برنامه ریزی و طی این جلسات در خصوص نشانگان اختلال علایم عود و بهبود دوره های گذر در این اختلال ، انواع داروهای موثر ، شیوه مصرف دارو ، عوارض دارویی ، حساسیت به محرک های محیطی،شناخت افکار ناکارآمد ، عوامل موثر در تحریک و استفاده از ظرفیت روانی باقیمانده فرد در فعالیت های روزمره برنامه ریزی لازم صورت می گیرد.
گام دوم: ارتقای خودکارآمدی
نقاط قوت و ضعف بیمار و خانواده وی شناسایی و مهارتهای عملی جهت مقابله با عوامل عود و تهدید کننده سلامت روان فرد صورت می گیردو روشهای مناسب حل مساله آموزش داده میشود. هم چنین نسبت به تثبیت علایم و روند بهبود مهارت یافته و شبکه حمایتی خانواده نیز مشکل می گیرد.
گام سوم : مشارکت آموزشی
استفاده از عضو سالم و آگاه خانواده جهت آموزش اعضای خانواده و فرد بیمار و در جلسات درمان روند بهبود و تاثیر روشهای مختلف درمانی آموزش عزت نفس و حل مساله و ...مورد بررسی قرار میگیرد.
گام چهارم : ارزشیابی
ارزشیابی فرایند میزان پیشرفت جلسات در هر جلسه بررسی و نسبت به جلسات قبلی و انواع مختلف درمان بررسی میگردد.
ارزشیابی نهایی: پس از طی تمام مراحل درمانی اثر بخشی هرکدام از درمانها و شیوه خانواده درمانی مورد بررسی قرار می گیرد.
نویسندگان:
مریم درجزی – کارشناسی ارشد روانشناسی – کارشناس مسئول توانمندسازی و رفاه اجتماعی بهزیستی گیلان
سابقه فعالیت : 18سال – تخصص در حوزه بیماران روانی مزمن و معلولیت های ذهنی – مسئول بستری بیماران روانی استان در سالهای گذشته و ناظر مراکز مراقبتی بیماران اعصاب وروان
پیمان محمدی پور
معاون توسعه کار آفرینی . اشتغال و توانمند سازی بهزیستی گیلان و کارشناس ارشد مدیریت
نظر شما